وقتی هوش مصنوعی بتواند هر کاری را که ما انجام میدهیم، بهتر انجام دهد، جایگاه انسانها کجا خواهد بود؟ هرچند گاهی صحبت از تواناییهای کنونی هوش مصنوعی به تبلیغات شبیه است، اما پتانسیل پیشرفت آن در بلندمدت غیرقابلانکار است.
به گزارش پایگاه خبری تکانه، جواد فیاض: آیا پیشرفت هوش مصنوعی میتواند پایانی تدریجی برای نقش انسانها در تمدن رقم بزند. آیا میتوانیم از تبدیل شدن به تماشاگران سقوط خود جلوگیری کنیم؟بر اساس آنگه در گاردین آمده است در حال حاضر، آزمایشگاههای بزرگ هوش مصنوعی تیمهایی دارند که بر روی سناریوهای فرار هوش مصنوعی از نظارت یا تبانی مخفیانه علیه انسانها کار میکنند. اما خطر واقعی ممکن است سادهتر و روزمرهتر باشد و آن این است که انسانها بهتدریج منسوخ شوند. این سناریو نیازی به توطئه ندارد؛ اگر هوش مصنوعی و رباتیک به پیشرفت خود ادامه دهند، این اتفاق بهصورت پیشفرض رخ خواهد داد. اما چگونه؟ توسعهدهندگان هوش مصنوعی در مسیر ساخت جایگزینهایی بهتر از انسانها در تقریباً تمام نقشها هستند؛ نهتنها در اقتصاد بهعنوان تصمیمگیرنده، بلکه در فرهنگ بهعنوان هنرمند و خالق و حتی در روابط اجتماعی بهعنوان دوست یا همراه.
وقتی هوش مصنوعی بتواند هر کاری را که ما انجام میدهیم، بهتر انجام دهد، جایگاه انسانها کجا خواهد بود؟ هرچند گاهی صحبت از تواناییهای کنونی هوش مصنوعی به تبلیغات شبیه است، اما پتانسیل پیشرفت آن در بلندمدت غیرقابلانکار است. دیوید دووناد (David Duvenaud)، استاد علوم کامپیوتر دانشگاه تورنتو با ۲۰ سال تجربه در پژوهش هوش مصنوعی، میگوید: «ویژگیهایی که زمانی منحصر به انسان به نظر میرسیدند، مانند استفاده از استعارههای انتزاعی، حالا بهراحتی توسط هوش مصنوعی انجام میشوند.» او معتقد است که پیشرفت هوش مصنوعی در همه زمینهها ادامه خواهد یافت.جهان تحت سلطه هوش مصنوعی تصور کنید جهانی که در آن هر فرد به منبعی بیپایان از محبت، راهنمایی و حمایت شخصیسازیشده دسترسی دارد. در چنین دنیایی، اشخاص بیش از پیش به این مدلها وابسته میشوند.
این ذهنهای مصنوعی نهتنها به انسانها کمک میکنند، بلکه بهتدریج در جنبههای کوچک و بزرگ زندگی ممکن است جای آنها را میگیرند؛ ابتدا به دلیل ارزانتر بودن و سپس به دلیل برتری در برخی حوزههای نسبت به بهترین انسانها. در آینده، انتخاب هوش مصنوعی برای وظایف مهم مانند از قضاوتهای حقوقی و برنامهریزی مالی تا تصمیمگیریهای پزشکی، شاید به گزینهای منطقی تبدیل خواهد شود. این تغییرات به محیط کار محدود نمیشود. مدلهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT و Claude نشان دادند که ماشینها میتوانند مهارتهای اجتماعی مانند صبر، ظرافت و مهربانی را یاد بگیرند.چالش انتخاب انسانهاآیا میتوانیم از هوش مصنوعی استفاده نکنیم و به مشاوران، کالاها و خدمات انسانی وفادار بمانیم؟ مشکل اینجاست که جایگزینی هوش مصنوعی اغلب نامحسوس است و بخشهای قابلمشاهدهاش معمولاً بهعنوان پیشرفتهای بزرگ دیده میشوند. محتوای تولیدشده توسط هوش مصنوعی بهتدریج از آثار انسانی غیرقابلتشخیص میشود.
سازمانهایی که به انسانهای کند و گرانقیمت وابسته بمانند، از رقبای مبتنی بر هوش مصنوعی عقب خواهند ماند. دولتها نیز با همین انگیزهها به هوش مصنوعی روی میآورند. سیاستمداران و کارمندان دولت از دستیاران مجازی خود میپرسند: «چه باید بکنم؟» و دخالت انسانها را عامل تأخیر و سوءتفاهم میبینند. این وابستگی میتواند به کاهش سرمایهگذاری در آموزش و بهداشت منجر شود، زیرا ارزش سرمایه انسانی در مقایسه با هوش مصنوعی کاهش مییابد.بدتر اینکه، این روند ممکن است برای ما کاملاً منطقی به نظر برسد. افراد وابسته به هوش مصنوعی که حتی در حالت ابتدایی خود صدها هزار نفر را مجذوب کردهاند، با استدلالهای جذاب و پیچیدهای ما را قانع خواهند کرد که کاهش نقش انسانها نشانه پیشرفت است.
جنبشهای «حقوق هوش مصنوعی» بهعنوان مرحله بعدی حقوق مدنی معرفی میشوند و طرفداران «انسانمحوری» بهعنوان مخالفان تاریخ نشان داده خواهند شد.آیندهای دوگانهاین جهان جدید ممکن است در ظاهر دوستانهتر و انسانیتر باشد و هوش مصنوعی وظایف خستهکننده را بر عهده میگیرد و خدماتی مانند پزشکی و سرگرمی را به سطحی بیسابقه ارتقا میدهد. اما انسانها به مانعی برای رشد تبدیل میشوند و اگر حقوق انسانی تضعیف شود، توان دفاع از خود را نخواهیم داشت.دیوید دووناد پیشنهاد میکند که اولین گام، گفتوگو درباره این موضوع است.
سکوت رسانهها، دانشگاهیان و متفکران در برابر این تحول عظیم عجیب است. پذیرش ترس از ناکارآمدی در آینده یا هشدار درباره بیاهمیت شدن انسانها دشوار است، اما نادیده گرفتن این تهدید خطرناکتر است.توقف کامل توسعه هوش مصنوعی شاید غیرممکن باشد، اما میتوانیم با چند اقدام تأثیرگذار عمل کنیم:
1. نظارت بر نفوذ هوش مصنوعی: باید استفاده و تأثیر هوش مصنوعی در اقتصاد و دولت را رصد کنیم تا ببینیم کجا انسانها را کنار میزند.
2. تنظیمگری آزمایشگاههای هوش مصنوعی: نیاز به نظارت و قوانین برای جلوگیری از تمرکز بیشازحد قدرت در دستان هوش مصنوعی داریم.
3. تقویت نیروی انسانی با هوش مصنوعی: از هوش مصنوعی برای بهبود سازماندهی و دفاع از حقوق انسانی استفاده کنیم.
4. فرهنگسازی: باید یاد بگیریم چگونه جامعه را آگاهانه هدایت کنیم، نه اینکه آن را به دست فشارهای سیاسی و اقتصادی بسپاریم.با هماهنگی و درک بهتر از آینده، میتوانیم جهانی بسازیم که در آن انسانها نه رقیب هوش مصنوعی، بلکه بهرهبرندگان و ناظران آن باشند. اما اکنون، ما در حال ساخت جایگزینهای خودمان هستیم.